Erdoğan Okyay'dan Muammer Sun

“Çocuk ve Gençlik Koroları Yönergesi’nin çıkarılışı, 160’ı aşkın Çocuk ve Gençlik Korosu’nun kuruluşu,

• Müzik öğretmenleri için hizmet içi yaz kurslarına katılım,

• Müzik öğretmenlerinin koro yöneticiliğine hazırlanması için düzenlenen kurslara katılım,

• 1973, “Devlet Konservatuvarı Sanatkarlarına Yönetmeliği”nin hazırlanması,

• 1974, “Devlet Konservatuvarları Kuruluş ve İşleyiş Yönetmeliği”nin hazırlanması,

• Çocuklar ve gençler için peşpeşe şarkı kitapları ve türkü seçkileri yayınlama,

• Müzik okulları için ders kitapları ve kaynak kitaplar yayınlama... ve daha niceleri...

 

Yukarıda sadece başlıkları verilen tüm bu uğraşların her biri aylar, bazen yıllar süren çalışmaların, hazırlıkların (ve çoğu kez verilen savaşımların) sonucunda ortaya çıkan ürünler, topluluklar ya da kurumlar demektir. Sun, bunların sürdürülebilir olmasına büyük önem vermiş, bazılarında başarılı olmuş, bazılarında ise hayal kırıklıkları yaşanmıştır.

Muammer Sun’un en büyük ve en kalıcı eseri kuşkusuz, bestecilik yaşamında hiç ara vermediği besteleri, müzik eserleri olmuştur. Onun besteleri arasında orkestra, oda müziği, çalgı müziği eserleri, korolu eserleri, türkü derlemeleri, sahne müzikleri, eğitim müzikleri, marşlar ve bando eserlerinden oluşan zengin bir eser dizini vardır. Sun’un eserlerinin çoğu ve çok kez seslendirildi, seslendiriliyor, kayıtları yapıldı, pek çoğu da basıldı. Önemli orkestra eserleri arasında örneğin; “Yurt Renkleri”, “Atlı Karınca”, “Demet”, “Bahar Şenliği” gibi süitlerini, “Ulusal Egemenlik Destanı”, “Nazım Hikmet Destanı”, “Mavi Büyü”, “Misket”, “On Türkü” ve sözleri T. Özakman’a ait üç bölümlü (Çanakkale-Sakarya-Büyük Taarruz) “Üç Destan” adlı korolu orkestra eserlerini, bugün bölümler dinleyeceğimiz “Cumhuriyet” ve “Kurtuluş” adlı film müzikleriyle senfonik “İzmir Rapsodisi”ni ve diğerlerini sayabiliriz.

​

İster orkestra eserleri olsun, ister yazdığı başka türlerdeki zengin dağar olsun; Sun’un müziği kolay algılanan, benimsenen ve geniş kesimlerce hemen özdeşleşilen ve sevilen, çabucak yayılmaya yatkın eserlerdir. Çünkü onlar, ulusal kültürümüzün özgün ögeleriyle örülmüş, o köklerden beslenmiş ve çağımıza taşınmış eserlerdir. Bu müzikleri Sun’a esinleten düşünce sistemi ise onun “Türk Kalarak Çağdaşlaşmak” ilkesiyle tanımladığı ve Atatürk müzik devrimiyle tam tamına örtüşen bir düşünce sistemidir. Sun’un müziği bu devrimin hedefine çok uygun düşen bir örnek oluşturmaktadır.

​

Murat Katoğlu ile birlikte hazırladığı ve yukarıdaki ilkeyi başlık yapan kitapta, kültür sorunumuz şöyle tanımlanmaktadır: “Kültür sorunumu,

• Kaynağın eski kültürümüzden alan ve

• evrensel verilerden yararlanan çağdaş Türk kültür ürünlerinin yaratılması, yurt yüzeyinde yayılması, halk çoğunluğunun temelde çağdaş Türk kültür ve sanatını yaşar durumda ulaştırılmadır.”
   

Kültür sorunumuz, özelde müzik kültürümüzün sorunuyla özdeştir.

Bu noktada, Sun’un “Atatürk Müzik Devrimi” konusundaki düşüncelerini de çok kısa özetlemek isterim: Muammer Sun, bu düşüncelerini yukarıda saydığım kitaplarında ve sayısız yazılarında ayrıntılı bir biçimde ve tekrar tekrar dile getirirken, bir yandan da sabırla, evet inatla Atatürk’ün müzikte çağdaşlaşma hedefini hem salt gelenekçilik hayranlarına, hem de çağdaşlaşmayı salt batı taklitçiliği ve öykünmeciliği olarak yorumlayanlara karşı savunmuş, yapılan bu tür yanlışlıklara parmak basmıştır. Sun’a göre Atatürk müzik devrimi ile hedeflenen çağdaş ulusal müzik kültürü, tüm müziksel geleneklerimizin toplanıp, çağdaş tekniklerle harmanlanması sonucunda doğacaktır. Bu kültürün, yeni kuşaklarca yaşanması sağlanacaktır. Bu yeni kültür ile ne salt Batı müziği taklitçiliği ile oluşturulabilirdi, ne de dünde kalan, çağımızın teknikleriyle harmanlanmayan geleneksel müziklerimizle.

Atatürk bunu en anlamlı biçimde 1 Kasım 1934 günlü TBMM’yi açış konuşmasında dile getirmişti: “… ulusal ince duyguları anlatan yüksek deyişleri, söyleyişleri toplamak, onları bir an önce genel son musıki kurallarına göre işlemek gerekir. Ancak bu güzeyde Türk ulusal musikisi yükselebilir, evrensel musikide yerini alabilir…”

​

            Sun’un düşüncelerinin kaynağı, Atatürk’ün gösterdiği bu hedeftir. Onun müziği de bu hedefin özgün bir örneğidir. Çağdaş ulusal müzik kültürümüzün istenilen hızda ve derinlikte yaygınlaşamamasının ve kökleşememesinin nedenleri olarak gördüğü yanlışlıkları, noksanlıkları, dağınıklıkları, sapmaları, gecikmeleri, kısır döngüleri ve sonra da yıkımları; yok edişleri ve yokoluşları Sun görmüş, yaşamış ve yüksek sesle haykırmıştır. Bugün o, yetmiş sekiz yıla sığdırdıklarını alçakgönüllülükle ve katılımcı bir söylemle dile getiren, devirmek istediği ama deviremediği dağları da açıksözlülükle ve büyük bir dinginlik içinde belirten bir âkil adamımız, bu topraklara kök salmış bir ulu çınarımızdır.

Kendi yayınevini yönetmekte, onu hiç yalnız bırakmayan öğrencileri arasında çalışmalarını sürdürmektedir.

Şahsım ve Vakıf Yönetim Kurulundaki arkadaşlarım adına kendisini bir kez daha kutluyor, ona sağlık, mutlu ve verimli yıllar diliyorum."

​

​

ADİGE SUN, S. (2011), Karnında Güneş Olan Adam Muammer Sun, 1. Basım, Sevda Cenap And Müzik Vakfı Yayınları, Ankara.