ORKESTRA AKADEMİK BAŞKENT KONSERİ

Şef: Orhun Orhon

​

MÜZED MUAMMER SUN KOROSU

Koro Şefleri: Atilla Çağdaş Değer-Ece Teke

​

 

KOROLU BÖLÜM PROGRAMI

 

Wolfgang Amadeus Mozart - Ave Verum Corpus, K. 618

 

Johannes Brahms - Geistliches Lied Op. 30

-Türkiye’de İlk Seslendiriliş-

 

Wolfgang Amadeus Mozart - Misericordias Domini, K.222∕205a

-Türkiye’de İlk Seslendiriliş-

 

Tarih: 14 Mart 2025 Cuma

Saat: 20.00

Yer: CSO ADA Bankkart Mavi Salon

​

MÜZED Muammer Sun Korosu olarak kuruluşumuzun 15. yılında ülkemizin en seçkin sanatçılarından oluşan Orkestra Akademik Başkent ve kendisiyle müzik yapmaktan her zaman çok mutlu olup onur duyduğumuz sıradışı şeflerinden Orhun Orhon ile bu konserde yer almaktan dolayı çok heyecanlıyız. Bu konsere katkı sunan tüm kişi, kurum ve kuruluşlara, bizleri yalnız bırakmayan siz değerli dinleyicilerimize minnettarız.

 

Wolfgang Amadeus Mozart ve Johannes Brahms'ın eserleriyle sizleri zamanda tersine bir yolculuğa çıkarmayı düşlüyoruz. “Ave Verum Coprus” ile ebedi huzur arayışını, “Geistliches Lied” ile bireysel sorgulamasını yapan insan, tinsel varlığıyla “Misericordias Domini”de “öz”e ulaşıyor.

​

​

Wolfgang Amadeus Mozart - Misericordias Domini, K.222∕205a: Bir Kontrpuan Başyapıtı

 

Wolfgang Amadeus Mozart'ın re minör "Misericordias Domini" eseri, 1775 yılının başlarında, genç bestecinin Münih'te "La finta giardiniera" operasının prodüksiyonunu yönettiği sırada bestelenmiştir. Bavyera Elektörü III. Maximilian Joseph'in isteği üzerine, Mozart bu eseri kontrpuan yeteneğini sergilemek amacıyla aceleyle kaleme almıştır. Eserin metni, Mezmur 89(88):1'den alınmış olup, "Misericordias Domini cantabo in aeternum" (Rab'bin merhametini sonsuza dek söyleyeceğim) sözlerini içermektedir. Eser, homofonik koro girişleri ("Misericordias Domini") ile taklit polifonisi ("Cantabo in aeternum") arasında gidip gelerek, 19 yaşındaki Mozart'ın kontrpuan ustalığını sergilemektedir.

 

Mozart, bu kompozisyonu, dönemin önemli müzik teorisyeni ve kompozisyon hocası Giovanni Battista Martini’ye gönderdiğinde, eser övgüyle karşılanmıştır. Padre Martini’ye göre eser, "Modern Müzik'in gerektirdiği her şeye sahipti: iyi armoni, olgun modülasyon, doğal parti bağlantıları ve incelikli bir tat." Bu eser, Mozart'ın büyük bir zaman baskısı altında bestelemesine rağmen, etkileyici yapısıyla zorunlu bir sipariş çalışmasının çok ötesinde sanatsal bir tatmin kaynağı olarak değerlendirilmiştir.

 

Eserin yaklaşık bir dakikasında, kemanlarda duyulan tema, Ludwig van Beethoven'ın 9. Senfonisi'ndeki "Neşeye Övgü" temasını anımsatmaktadır. Bu benzerlik, iki büyük bestecinin müzikal dehasının bir tesadüfü olarak yorumlanmaktadır. Mozart, bu eserle sadece teknik becerisini değil, aynı zamanda duygusal derinliğini de ortaya koymaktadır. "Misericordias Domini" sözlerinin farklı bölümlerdeki tekrarı, esere duygusal bir yoğunluk katmakta; nesnellikten sıcaklığa, huzursuzluğa ve sonunda teselliye doğru bir duygu yolculuğuna geçiş izlenmektedir. Kontrpuan bölümlerinde ise müzikal fikirler, beklenmedik şekillerde etkileşime girerek eserin gerilimini artırmaktadır.

 

Mozart’ın kontrpuan konusundaki ustalığı, eserin en dikkat çekici yönlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. O dönemde Johann Sebastian Bach ve Giovanni Pierluigi da Palestrina gibi ustaların kontrpuan teknikleri müzik dünyasında önemli bir yer tutmaktaydı. Mozart, "Misericordias Domini"de hem bu geleneğe saygı göstermiş hem de kendine özgü bir dramatik anlatım ekleyerek eseri farklı bir seviyeye taşımıştır. Besteci, parçanın sonunda bas seslere uzun tutulan bir tonik ve dominant pedal sesi ekleyerek etkileyici bir son yaratmıştır. Bu, müzikte büyük bir yoğunluk sağlayan ve neredeyse her zaman eserin bitişini işaret eden güçlü bir teknik olarak değerlendirilmektedir. 

 

Mozart'ın yaşadığı dönemde eserin belirli bir popülerlik kazandığı düşünülmektedir. Bavyera’daki kiliselerde el yazması kopyalarının bulunması ve Antonio Salieri’nin 1790’ların başlarında üç farklı imparatorluk taç giyme töreninde eseri seslendirdiğine inanılması, bu motetin dönemin müzikal atmosferinde önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir. Ancak esere yönelik eleştiriler de bulunmaktadır. On dokuzuncu yüzyılın başlarında, Palestrina tarzı müziğin savunucusu Anton Thibaut, metnin müzikal olarak iki zıt etkiyle ifade edilmesini eleştirmiştir. Ona göre, "Misericordias Domini" ve "cantabo in aeternum" ifadeleri birbirinden bağımsız olarak ele alınmamalıdır. Ancak Thibaut’nun bu yaklaşımı, Mozart’ın eserdeki dramatik anlatım gücünü ve duygusal yoğunluğu göz ardı ettiği şeklinde de yorumlanmaktadır. Daha yakın zamanda yapılan analizlerde, H. C. Robbins Landon eseri "sade bir şekilde muhteşem" olarak tanımlarken, Wulf Konold, Mozart’ın metnin duygusal içeriğine gösterdiği özeni öne çıkarmıştır. Hellmut Federhofer ise eseri, "polifoniyi etkileyici, gerilim yüklü armonilerle birleştiren bir kontrpuan başyapıtı" olarak değerlendirmiştir.

 

"Misericordias Domini", Mozart'ın erken dönem eserlerinden farklı olarak, duygusal derinliği ve kontrpuan ustalığıyla öne çıkmaktadır. Eser, genç Mozart'ın tükenmez yeteneğini ve daha sonraki eserlerinin, özellikle de re minör tonalitesindeki "Don Giovanni", Piyano Konçertosu K. 466 ve Requiem gibi başyapıtlarının habercisi niteliğindedir. Hem gelenekle bağını koruyan hem de Mozart’ın dehasını doğrulayan bu eser, barok ve klasik müzik arasındaki köprüyü mükemmel bir şekilde temsil etmektedir.

​

Johannes Brahms - Geistliches Lied Op. 30 (Kutsal Şarkı)

 

Johannes Brahms'ın "Geistliches Lied Op. 30" adlı eseri, bestecinin 1856 yılında, henüz 23 yaşındayken kaleme aldığı erken dönem koro yapıtlarından biridir. Eserin yayınlanma tarihi 1864 olsa da, aslında Brahms'ın daha bilinen koro eserlerinden önce bestelenmiştir. Paul Flemming'in bir şiiri üzerine yazılan bu eser, kaderi kabullenme ve Tanrı'ya duyulan güven temalarını işlemektedir.

 

Eser, Brahms'ın kontrpuan tekniğindeki ustalığını sergilediği bir çalışmadır. Özellikle kanon (taklit) tekniğinin yoğun olarak kullanıldığı bu eserde, soprano ve tenor partileri arasında dokuzlu aralıkla, alto ve bas partileri arasında ise farklı bir melodiyle taklitler duyulmaktadır. Org eşliği de bu kanonik yapıya katkıda bulunmakta, vokallere eşlik ederken daha geri planda kalmakta ancak orta bölümde aktif bir rol üstlenmektedir.

 

Eserin en dikkat çekici özelliklerinden biri, çift kanon tekniğinin kullanılmasıdır. Bu teknik, iki farklı melodinin aynı anda farklı ses grupları arasında taklit edilmesi anlamına gelmektedir. Brahms, bu karmaşık yapıyı olağanüstü bir müzikal güzellikle bir araya getirmektedir. Özellikle eserin sonundaki "Amin" bölümü, basların altolara öncülük ettiği, etkileyici bir duygusal doruk noktası olarak öne çıkmaktadır.

 

Eserin 4/2'lik ölçüsü ve sıkça kullanılan brevis notaları, Brahms'ın Rönesans müziğine olan ilgisini ve bu dönem müziğinin kontrpuan tekniklerini incelediğini göstermektedir. Eserin genel atmosferi, Brahms'ın daha sonraki büyük koro yapıtı olan "Alman Requiemi"nin habercisi niteliğindedir.

 

"Geistliches Lied Op. 30", Brahms'ın genç yaşta bile ne kadar yetenekli bir besteci olduğunu gösteren, kontrpuan tekniğinin ustaca kullanıldığı, derin duygusal ifadeye sahip bir eser olarak değerlendirilmektedir.

​

“Seni hiçbir şeyin kederle yıpratmasına izin verme, sakin ol.

Tanrı nasıl uygun görürse öyle mutlu ol.

Bugün neden yarını düşünerek kaygılanıyorsun?

Her şeyin hakimi O sana da hakkını verir.

Her işinde kararlı ol, yargılama.

Tanrı neye karar verdiyse bu en iyisidir ve öyle olur.”

​

Wolfgang Amadeus Mozart - Ave Verum Corpus, K. 618

​

Mozart'ın "Ave Verum Corpus" adlı moteti, bestecinin yaşamının sonlarına doğru, 1791 yılının Haziran ayında bestelenmiş bir başyapıttır. Eşi Constanze'nin Baden kaplıcasında tedavi gördüğü dönemde, yerel kilisenin koro şefi Anton Stoll için yazılan bu eser, Mozart'ın en sevilen ve en sık seslendirilen koro yapıtlarından biri olarak kabul edilmektedir.

 

Eserin bestelendiği dönem, Mozart'ın hem sanatsal hem de kişisel olarak yoğun bir dönemidir. "Sihirli Flüt" operası ve sipariş üzerine bestelediği Alman dansları gibi projelerle meşgul olan Mozart, aynı zamanda Viyana'daki Aziz Stephen Katedrali'nde Kapellmeister pozisyonuna başvurmuştur. Eşinin hamileliği ve sağlık sorunları da bu yoğunluğa eklenince, Mozart'ın hayatı oldukça hareketli hale gelmiştir.

 

"Ave Verum Corpus", 14. yüzyıldan kalma bir Komünyon ilahisi üzerine yazılmıştır. Eser, sadece 46 ölçüden oluşmasına rağmen, Mozart'ın dehasını ve duygusal derinliğini yansıtan bir başyapıt niteliğindedir. Eser, yalın ve homofonik yapısıyla dikkat çekmektedir. Mozart'ın bu dönemde benimsediği "hümanist" tarzın bir örneği olan eser, dinleyicilere huzur ve dinginlik veren bir atmosfere sahiptir.

 

Eserin sadeliği, icracılar için büyük bir meydan okuma anlamına gelmektedir. Mükemmel denge, hassasiyet ve ölçülülük gerektiren bu eser, dinleyicilere duygusal bir derinlik sunmaktadır. Mozart'ın bu kısa ama etkileyici eseri, dinleyicileri mistik bir yolculuğa çıkararak manevi bir atmosfere taşımaktadır.

 

“Bakire Meryem’den doğan, gerçekten acı çeken,

çarmıhta insanlık için can veren ve yaralı yanından su ve kan akan gerçek beden.

Ölüm sınavından önce seni anlamamızı sağla.”

​

Yararlanılan Kaynaklar:

 

1. http://www.kellydeanhansen.com/opus30.html 

2. https://baroque.boston/mozart-618 

3. https://cantatasingers.s3.amazonaws.com/uploads/stored_file/upload/473/FY18-1_Program_Notes.pdf

4. https://stcharlessingers.com/scs_site/wp-content/uploads/2023/01/Program-Notes-week-of-April-19-2020.pdf 

5. https://www.emmanuelmusic.org/other-notes/brahms-geistliches-lied 

6. https://www.hyperion-records.co.uk/dw.asp?dc=W7280_GBAJY9138903 

7. https://www.mozartsroses.com/mozart-ave-verum-corpus.html 

8. Magaro, Stephanie E., "Conductor Analyses of Choral Works" (2016). Conducting Student Scholarship.  

9. Mozart's "Misericordias Domini": A Conductors's Guide (pp. 18-27), David Rayl, Ryan Kelly Vol. 53, No. 2, September 2012 The Choral Journal, American Choral Directors Association

​​

​

MÜZED MUAMMER SUN KOROSU

Koro Şefleri: Atilla Çağdaş Değer-Ece Teke

Koro Şef Yardımcısı: M. Yusuf Şahin

Piyanist: Nehir Yelok

 

SOPRANO

Doğa Kılıç*

Esra Dizici

Hilal Bıçaklar

İklim Pınar Alkır

Meral Mete

Neris Özen 

Zeynep Ülbegi*

Zümra Azizoğlu

 

ALTO

Ayça Yıkılmazoğlu

Ayşegül Çağlak*

Buket Düzgün Kocakaplan 

Ceren Gökçe Efe

Ece Teke

Gülşah Sala

Halise Devrimci Özgüven*

Handan Edeş

Pınar Çanakçı Çavdur

Türküler Erdost

Zeynep Buse Bacıoğlu

 

TENOR

Ayhan Aykaç

Faruk Birsen

Furkan Karataş

Gökhan Kalender

Hüseyin Cenk

Kutluay Boğazköy*

Samet Batuhan Güler

Taha Akıllı 

 

BAS

Abdullah Özgüven*

Ahmet Selim Kızılkaya 

Atilla Çağdaş Değer

Bilgehan Arıcı 

Cihan Erdem Sönmez

M. Yusuf Şahin

 

* Konuk Koro Üyesi

​​